Proje kelime olarak ne anlama gelmektedir? Proje yönetiminin tarihi ne zaman başlar? Proje yönetiminde kullanılan teknikler nedir ve kimler tarafından kullanılmıştır? Ülkemizde ki büyük proje örnekleri nelerdir? gibi soruları merak ediyorsanız buyurun başlayın okumaya… (İ.A.)
Bugünkü haliyle proje yönetiminin geçmişi çok eski olmamakla birlikte bazı çevreler Mısır Piramitleri ve Çin Seddi’nin yapımının önemli birer proje olduğu görüşündedir. Ancak, proje yönetiminin Amerika Birleşik Devletleri askeri kuvvetleri tarafından atom bombasının geliştirildiği 1941 yılında tasarlanan Manhattan Projesi ile başladığı kanısı daha yaygındır.
Modern proje yönetimi teknikleri, 19. Yüzyılın sonlarında karmaşıklaşan iş yaşamı ile birlikte şekillenen ve gelişen yönetim ilkelerinin evrimleşmesi ile elde edilmiştir. Özellikle o yıllarda gerçekleştirilen büyük ölçekli devlet projeleri proje yönetimi tekniklerinin gelişmesinde itici güç olmuştur.
Kelime kökenine baktığımızda ‘proje’ Latince ‘pro’ ve ‘jectum’ kelimelerinin birleşmesinde oluşur. ‘pro’ ön, ileri gibi anlamlara gelirken, ‘jectum’ ise fırlatmak, çıkarmak anlamlarına gelir. ‘projectum’ ileriye doğru fırlatma, çıkarma anlamlarını taşır. Yönetim ise Türkçe’de ‘yön’ ve ‘etmek’ kelimelerinin birleşiminden, yön göstermek, hedef göstermek temel anlamlarından gelir. Bu çerçevede ‘proje yönetimi’ ileride yapılacak işin yönünün ve hedeflerinin belirlenmesi, izlenmesi ve kontrolünü içerir. Akademik yaklaşımla;
‘bir kez yapılan, zamanla kısıtlı, hedefi olan, özgün işlerin tanımlanması, planlanması, uygulanması, izlenmesi ve kontrolü süreci “proje yönetimi”
olarak tanımlanmaktadır.
Proje yönetimi ile ilgili ilk bilimsel çalışma 1900’lü yılların başında Frederick Taylor (1856-1915) tarafından gerçekleştirilmiştir. Taylor, yönetim tekniklerinin bilimsel olarak analiz edilebileceğini ve geliştirilebileceğini göstererek yönetim anlayışında yeni bir sayfa açmıştır. Taylor’un çalışmalarından önce verimliliği artırmanın tek yolu işçilerin daha uzun saatler boyunca daha sıkı çalıştırılmasıydı. Taylor, iş süreçlerinin bileşenlerini tek tek analiz ederek, iş planlamasını daha verimli hale getirmiştir.
Bilimsel yönetim akımının öncülerinden biri olan Henry L. Gantt (1917), bugün yaygın biçimde uygulanan proje izleme ve değerlendirme yöntemlerinden olan PERT (Program Evaluation and Review Techniques) ve CPM (Critical Path Method) in esasını oluşturan “Gantt Şemaları” (grafikleri, çizelgeleri) nı geliştirmiştir. Bu grafikler sayesinde proje takvimini oluşturmada büyük kolaylıklar sağlanmış, bilgisayarın da devreye girmesiyle birlikte, proje mühendislerinin işi iyice kolaylaşmış ve iş takibi kolayca yapılır olmuştur.
Proje kapsamındaki faaliyetlerin tamamlanma zamanlarını dikkate alarak projenin takibini kolaylaştıran tekniklerden olan PERT (ilk kez 1958 yılında Amerikan ordusunda Polaris denizaltı füzelerinin yapımı projesinde kullanıldı.) ve CPM ile birlikte karmaşık projelerin en geç tamamlanma zamanlarının hesaplanabilmesi, projenin daha erken zamanda tamamlanması istendiğinde yeni düzenlenemelerin yapılmasına imkan vermesi proje yöneticilerinin, projenin akışı üzerindeki kontrollerinin artmasına yardımcı oldu.
İlk önce askeri alanda silah geliştirilmesi konusunda kullanılan bu teknikler değişen rekabetçi piyasaların etkisiyle endüstriyel projelerin de vazgeçilmez araçları haline geldi. Anılan yöntemler ülkemizde de birçok büyük projede kullanılmıştır. II. Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ve Güney Doğu Anadolu Projesi CPM, Keban Barajı ve İstanbul Boğaz Köprüsü PERT’in uygulandığı projelere örnek gösterilebilir.
Projelerin başarılı bir şekilde yürütülmesi için bir çok yazılım ve uygulama geliştirilmiştir. En yaygın kullanılanlardan biri ClickUp programıdır. Hem kişisel, hemde iş projelerinizi dijital olarak yönetmede kullanabilirsiniz. Henüz dili Türkçe değil ama çok fazla İngilizce gerektirmiyor. Türkçe tanıtımı için buraya bakabilirsiniz.
